مانویان با ارج نهادن بیان هنری، از هنر، جهت ترویج تفکرات آیینی خویش، بهره می‌بردند. از آنجاییکه هنر می‌تواند بیانی از جامعهٔ خویش باشد؛ درﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، سعی بر این ﺍﺳﺖ که ﺑﺮﭘﺎیهٔ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻪ ﺟﺎی ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺯ هنر و متون مانوی، با در نظر گرفتن رویکرد جامعه شناختی بازتاب، به مطالعهٔ تحلیل محتوایی آثار هنری مانوی و رد پای تأثیرات اجتماعی بر آثار و تبیین چگونگی نمود الگوهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نقاشی این دوره با روش استقرایی پرداخته و ﺑﻪ تحلیلی ﺟﺎﻣﻊﺗﺮ ﺍﺯ فرهنگ، تفکرات و اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آن ﺩﻭﺭﺍﻥ و جامعهٔ مانوی ﺩﺳﺖ ﻳﺎفت. هدف از تحلیل نشانگان نگاره‌های مانوی، رسیدن به الگوهای بازتاب جامعه، در این نگاره‌هاست. از آنجاییکه هنر در عصر مانوی تأثیرگذار بر نگارگری ایرانی و اسلامی بوده است، تبیین این الگو و شناخت آن روشنگر سیر نگارگری و عوامل مؤثر بر تحولات آن خواهد بود. در بیان نتایج این پژوهش می‌توان گفت، در نقاشی مانوی، نمادها و نشانگان ایدئولوژی دینی، به زیبایی تبلور یافته‌اند. در برخی آثار، تقابل جامعهٔ بازرگانان شهری و تودهٔ فقیر با جامعهٔ اشرافی -که از دین درباری برای مشروعیت خویش بهره می‌برده‌اند- و تمایل این جامعهٔ فکری به پیروی از طبقه‌بندی اجتماعی بر پایهٔ دینداری و نیکویی، به جای ارج نهادن به طبقه‌بندی اجتماعی حکومتی ثروتمند؛ و به طور کلی نمودهای بازتاب تحولات این عصر پر آشوب، تقابل و جدل‌های فکری، حمایت‌های مالی و حکومتی، و جهت‌گیری‌های فکری، در آثارهنری تصویری مانوی مشهود است.
شماس, شروین . (1404). مطالعهٔ جامعه شناختی تاثیرات شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی عصر مانویان بر هنر نقاشی مانوی. مطالعات هنرهای زیبا, 5(11), 5-13.
MLA
شماس, شروین . "مطالعهٔ جامعه شناختی تاثیرات شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی عصر مانویان بر هنر نقاشی مانوی", مطالعات هنرهای زیبا, 5, 11, 1404, 5-13.
HARVARD
شماس, شروین. (1404). 'مطالعهٔ جامعه شناختی تاثیرات شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی عصر مانویان بر هنر نقاشی مانوی', مطالعات هنرهای زیبا, 5(11), pp. 5-13.
CHICAGO
شروین شماس, "مطالعهٔ جامعه شناختی تاثیرات شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی عصر مانویان بر هنر نقاشی مانوی," مطالعات هنرهای زیبا, 5 11 (1404): 5-13,
VANCOUVER
شماس, شروین. مطالعهٔ جامعه شناختی تاثیرات شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی عصر مانویان بر هنر نقاشی مانوی. مطالعات هنرهای زیبا, 1404; 5(11): 5-13.
)