بررسی تطبیقی خط نستعلیق ایرانی و خط بای بایین فیلیپینی از لحاظ قدمت، نحوه شکل گیری و نگارش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکترا مطالعات فرهنگی، دانشگاه USM مالزی

چکیده

در سال‌های اخیر و با توجه به آشکار شدن نقش مهم خط و خوشنویسی در پیدایش و رشد فرهنگ و تمدن‌های
گوناگون، محققان بسیاری به پژوهش در این حوزه علاقه‌مند شده‌اند. هدف مقاله پیش رو بررسی دو خط نستعلیق
ایرانی و خط بای بایین فیلیپینی بود تا علاوه بر ارائه تاریخی مختصر از این دو خط، نحوه پیدایش و اصول نگارشی
آ نها بررسی گردد و مشخص شود که چه شباهتها و تفاوتهایی بین آن‌ها وجود دارد. این پژوهش با استفاده از روش
کتابخانه‌ای انجام شد. بررسی‌ها نشان داد که دو خط مذکور قدمت تقریبا یکسانی دارند، بدین صورت که اکثر محققان،
تاریخ پیدایش خط نستعلیق را نیمه دوم قرن هشتم هجری (قرن پانزدهم میلادی) میدانند، همچنین شواهد نشان
میدهد که قدیمی‌ترین نسخه‌های خط بای بایین نیز متعلق به قرن پانزدهم میلادی و پیش از ورود اسپانیایی‌ها به
فیلیپین هستند. در رابطه با نحوه شکلگیری این دو خط هم مشخص شد که خط نستعلیق از ترکیب دو خط نسخ و
تعلیق به وجود آمده است. حال آنکه خط بای بایین، در واقع برگرفته از خط برهمایی مربوط به شبه جزیره هند است.
در خصوص شیوه نگارش این دو خط هم مشخص شد که خط نستعلیق از راست به چپ نوشته می‌شود و شامل چهار
دسته کشیدگی‌ها، دوایر، نقطه‌ها و مفردات است، حال آنکه خط بای بایین از چپ به راست نوشته می‌شود و گاهی
اوقات حتی در جهات مختلف قابل نوشتن است. خط بای بایین بدون نقطه است، اما از لحاظ دوایر و انحنای حروف
شباهت‌هایی با خط نستعلیق دارد. در واقع، تحلیل‌ها نشان داد که اقتدار در انحناها وکشیدگی‌ها بین دو خط نستعلیق
و بای بایین بسیار شبیه است.

کلیدواژه‌ها