رویکرد سوژه‌محور در گردآوری عکس‌های تبریز در دوران قاجار و پهلوی اول

اتفاقــات سیاســی، فرهنگــی و اجتماعــی رخ‌داده در تبریــز، محملــی بــرای خیــل عظیــم عکس‌هایــی گشــتند کــه بــا ورود صنعــت عکاســی بــه ایــران، تهیــه می‌شــدند. امــا بی‌توجهــی در نگهــداری عکس‌هــا در روزگاران گذشـته، عـدم دسترسـی آسـان بـه تصاویـر و نبـود مرکـزی جامـع و کامـل بـا شـیوه ارائـه صحیـح عکـس، همــواره از دغدغه‌هــای تمامــی پژوهشــگرانی به‌شــمار مــی‌رود کــه بــرای دریافــت چنــد قطعــه عکــس، بــه زحمــت افتاده‌انــد. بــا عنایــت بــه ایــن موضــوع کــه بررســی تصاویــر و اســتفاده از آرشــیو مراکــز نگهــداری تصویــر در ایــران کار دشــواری اســت، دســته‌بندی جدیــدی بــر پایــه ســوژه‌محوربودن پیشــنهاد می‌شــود. بــا توجــه بــه شــرایط حاکــم بــر منطقــه، ایــن دســته‌بندی چنــد شــاخه می‌شــود تــا ضمــن تحصیــل آرشــیوی دقیــق، مطالعــات عناصــر موجــود در عکــس نیــز کــه منتــج بــه آگاهی‌هــای فراوانــی در زمینه‌هــای مختلــف هسـتند، ارائـه شـوند. بـا عنایـت بـه ایـن رویکـرد، شـهر تبریـز بـه عنـوان نمونـه‌ای از شـیوه یادشـده درنظـر گرفتــه شــد و ایــن پرســش مــورد توجــه قــرار گرفــت کــه دســته‌بندی عکس‌هــا به‌صــورت ســوژه‌محور چــه مزایایـی را بـه همـراه خواهـد داشـت؟ پـس بــا روش تاریخـی- تحلیلـی بـه بررسـی عکس‌هـای مـورد نظـر در دوران قاجـار و پهلـوی اول پرداختـه شـد. بـرای رسـیدن بـه تصاویـری کـه در دسـته‌بندی مذکـور جـای گیرنــد، تمرکــز عمــده بــر جســتجوی تصاویــر در مراکــز و مجموعه‌هــای افــرادی قــرار گرفــت کــه در آنهــا عکســی در ارتبــاط بــا تبریــز یافــت می‌شــد. در پایــان، ایــن نتیجــه حاصــل شده‌اســت کــه یکــی از عوامــل حصــول آگاهی‌هــای دقیــق و پژوهش‌هــای ســودمند در کلیــه زمینه‌هــا، داشــتن فرهنــگ تصویــری غنــی اســت کــه نیازمنــد گــردآوری عکس‌هــا و روش‌دهــی منضبــط بــه آنهــا اســت.