واکاوی مؤلفه‌های مؤثر بر ارتقاء سلامت در فضای مسکونی در دوران کرونا و پساکرونا (نمونه‌ی موردی: مجتمع مسکونی ششصد دستگاه مشهد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه معماری، مؤسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه معماری، مؤسسه عالی فردوس، مشهد، ایران.

3 استادیار گروه معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

گسترش بیماری کووید 19 در جهان، بر سبک زندگی افراد تأثیر گذاشته است و بدون شک، این بیماری تأثیر زیادی بر سلامت جسمی و روحی افراد دارد. قرنطینه‌سازی علاوه بر تأثیرات مثبت در کنترل بیماری کرونا، موجب افزایش انزوای اجتماعی و کاهش سلامت افراد شده است. خانه، به‌عنوان محیطی که افراد زمان زیادی از اوقات خود را در آن می‌گذرانند، می‌تواند تأثیرات مثبت یا منفی شگرفی بر سلامت ساکنین داشته باشد. هدف پژوهش پیش رو، شناسایی و دسته‌بندی مشکلات موجود در فضای مسکونی در دوران کرونا و پساکرونا و استخراج مدل مفهومی است. در این راستا، سؤالات زیر مطرح می‌گردند: کدام یک از شاخص‌های مدل مفهومی پژوهش، در نمونه‌ی مورد مطالعه (مجتمع مسکونی ششصد دستگاه مشهد) توانسته موجب بهبود سلامت ساکنین شود؟ و کدام راهکارهای کالبدی و زیست‌محیطی در معماری فضای مسکونی، جهت ارتقاء سلامت در دوران کرونا و پساکرونا وجود دارد؟ روش این پژوهش، ترکیبی می‌باشد و در دو بخش کیفی و کمّی انجام‌ گرفته است. در بخش اول که ماهیت کیفی دارد، با مرور پیشینه و پژوهش‌های صورت‌گرفته در زمینه‌ی روان‌شناسی محیط و سلامت، به استخراج مدل مفهومی اولیه‌ی پژوهش (ارائه‌ی مؤلفه‌های مؤثر بر ارتقاء سلامت) پرداخته‌ شده است. در بخش دوم، مؤلفه‌ها و شاخص‌های به‌دست‌آمده، توسط متخصصین حوزه‌ی معماری و روان‌شناسی مورد سنجش قرار گرفته، مدل نهایی ارائه و در نمونه‌ی مورد مطالعه به ‌وسیله‌ی پرسشنامه بررسی‌ شده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که شاخص‌های فضای سبز، تراس، دسترسی به فضاهای باز، دید و منظر مطلوب، تهویه، اقلیم، آلودگی صوتی در مجتمع ششصد دستگاه واقع در شهر مشهد رعایت شده و موجب رضایت‌مندی ساکنین گشته است. هم‌چنین شاخص‌های ایوان، ایمنی و نظافت، مورد توجه قرار نگرفته و ساکنین دچار نارضایتی بودند. در انتها نیز، برای هر یک از شاخص‌های مدل مفهومی پژوهش، راهکارهایی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها